Het brein

Ik ken niemand die het gedaan heeft of gaat doen: zijn/haar lichaam ter beschikking stellen van de wetenschap na het overlijden. Ik ken niemand die het gedaan heeft of gaat doen: zijn/haar hersenen ter beschikking stellen aan de Nederlandse Hersenbank.

Orgaandonor ben ik al heel lang en heel soms dacht ik wel ‘ns na over het ter beschikking stellen van mijn lichaam. Maar hé, dat is toch wel heel heftig allemaal lijkt me. Dat van de Hersenbank, staat me dan eigenlijk toch nog wel wat beter aan. Want na het verwijderen van de hersenen ga je weer netjes terug naar je familie en kun je nog prima opgebaard worden. En toch, het is een grote stap. Je zadelt je familie best op met een heleboel extra stress en gedoe. Hoe goed het doel ook mag zijn.

Bovenstaande gedachtekronkels werden aangewakkerd door een boek dat ik van een collega leende: ‘Wij zijn ons brein‘ van Dick Swaab.

Op de achterflap:

Het verhaal van je leven is het verhaal van je brein. Dat begint in de baarmoeder, waar de hersenen gevormd worden op een manier die bepalend is voor de rest van je leven.

Dick Swaab volgt in Wij zijn ons brein de mens vanaf de conceptie tot en met de dood. Wat zijn de bedreigingen voor het kind in de baarmoeder? Hoe zit het met de hersenen van pubers, wat gebert er als je verliefd bent, hoe zijn homo- en heteroseksualiteit te verklaren en wat gebeurt er wanneer alzheimer toeslaat? De zin en onzin van therapieën, antidepressiva en alternatieve geneeswijzen, agressie, moreel gedrag en geloof, meditatie, hersenbeschadiging, psychische problemen en bijna-dood-ervaringen: alles wordt beschreven in Wij zijn ons brein.

Ik dacht voordat ik eraan begon: ‘pffft, wil ik dit wel lezen allemaal’. Het leek me zo taai en onbegrijpelijk maar dat valt 100% mee. Swaab schrijft in een zeer gemakkelijk leesbare zinnen over tal van onderwerpen die de hersenen raken. Het was eigenlijk vooral een heel interessant boek waarin legio onderwerpen aan bod komen. Niet alleen ‘technische’ zaken worden uitgelegd, maar er wordt ook een interessante kijk geboden op godsdienst, de evolutie, de dood, de vrije wil en wat al niet meer. Wat je ermee doet, dat is aan de lezer uiteraard.

Waar ik best wat moeite mee had is dat Swaab vrij regelmatig aangeeft dat sommige daden niet bestraft mogen worden omdat de pleger lijdt aan een (ernstige) hersenaandoening. Pedofilie bijvoorbeeld wordt volgens Swaab veroorzaakt door een hersenaandoening (hetzij een tumor of hetzij in de aanleg van de hersenontwikkeling in de baarmoeder). Volgens Swaab heeft de mens geen vrije wil dus conclusie: een pedofiel kan er niets aan doen als hij zich vergrijpt aan kinderen. Als ik zoiets lees dan kan ik wel heel erg kwaad worden. Wat een flauwekul: geen vrije wil hebben, dus alles is maar oké?

Waar ik ook moeite mee had is het feit dat meneer Swaab zichzelf blijkbaar wel heel erg goed vindt. En dat hij anderen niet echt in hun waarde laat. Zou hij dat zelf doen, of doet zijn onvrije wil dat? 😉 Als hij schrijft ‘wij zijn ons brein’, dan schijnt dat alleen te kloppen als het hem goed uitkomt. De onderzoeken die hij zelf geleid heeft zijn -uiteraard- briljant, maar andere onderzoeken komen in dit boek nauwelijks aan bod of worden neergesabeld.

Maar goed: al met al is dit een -voor de leek- heel goed leesbaar boek waar je ook nog ‘ns wat van opsteekt.

Wat me het meest triggerde aan dit boek, daar begon ik mijn logje mee. Hoe denk jij over het beschikking stellen van je lichaam aan de wetenschap of over het doneren van je hersenen aan de Hersenbank. Zou je dat durven/willen???

20 gedachten over “Het brein

  1. Joh, ik wist niet eens dat ik mijn hersenen kon afstaan! In dat opzicht is je blog dus heel goed geslaagd!
    De persoon Swaab valt me erg tegen. In interviews, documentaires enz. komt hij over als een betweter die over alles zijn mening wil opdringen. Dergelijke dingen kan ik niet los van elkaar zien, dus zijn boek ga ik niet lezen.
    Ik ben pas begonnen in het boek “De wereld van Sofie.” Een “roman over de geschiedenis van de filosofie” en dat heeft me goed te pakken. Als je het nog niet gelezen hebt, is het een aanrader! De auteur is” Jostein Gaarder.

  2. Ik ken het boek niet heb hem wel regelmatig in interviews gezien en in zomergasten. Vond hem een vrij emotieloos mens die het allemaal precies wist en alleen wetenschappelijk wilde verklaren hoe alles werkte. Misschien toch zijn boek eens lezen. Denk dat er naast wetenschappelijke verklaringen over de werking van de hersens nog veel meer dingen zijn die hij niet benoemt zoals intuitie, gevoel enz. Maar ik ben ook maar een leek.

  3. Swaab lijkt op Saab.
    Dat waren in de tijd dat ik er mee werkte K auto’s
    Probleem is ook tegenwoordig dat iedereen het DENKT te WETEN.
    Men zal gerust wel een beetje gelijk hebben hoor.
    Maar alle onderzoekers en dieetgoeroes is voor mij een ver van mijn bed show.

    Wie wil er nu Hulkenhersens?
    Heb je die foto van mij op mijn log gezien?
    Als je hem vergroot krijg ik zelfs een conehead!

  4. Swaab slaat volgens mij nogal eens de plank mis in zijn boek, oa zijn idee over de vrije wil van de mens (wat jij ook al benoemd).
    Wat betreft orgaandonatie: ze mogen mij leegscheppen, maar van mijn hele hoofd blijven ze af. Ogen, hersenen en bot blijven daar waar ze zijn, ook na mijn dood.

  5. Net als de meeste reageerders ben ik donor en heb ik nog noooooooit nagedacht over of ik mijn hersens wil doneren aan de wetenschap. Mmmh…. ga ik nu maar eens doen, geloof ik.

  6. Ik las het boek al een tijd geleden. En ja, wat je zegt over zijn stelling t.o.v. zaken als pedofilie etc. klinkt vreselijk maar ik denk dat hij gelijk heeft. Of je daarmee ook een dader niks kunt verwijten of niet kunt straffen, is een andere zaak. Die kan zich preventief laten behandelen en als hij dat nalaat is dus wel schuldig. In mijn ogen.
    Ik ben ook orgaandonor. Over mijn hersens heb ik ook nog niet eerder nagedacht. Ga ik wel doen, dat denken dan, he…
    Janny

  7. Ohja, dat boek heeft m’n vader ook gekregen. 2x zelfs en dat was vlák nadat hij bij Zomergasten was geweest (waar hij natuurlijk ook weer z’n hele boek had lopen promoten ;-)) Heb ‘t zelf overigens (nog) niet gelezen. ‘t lijkt me wél vréselijk interessant maar de pil is me momenteel nog ff iets te dik.
    Of ik mezelf ter beschikking zou stellen? Tja, in feite doe ik dat al met ‘t feit dat ik donor ben. Ik heb altijd gezegd dat ze álles van me mogen gebruiken dus ja, m’n hersenen ter beschikking stellen vind ik (voor zover ze ‘r iets mee kunnen, dúh! ;-)) ook best ‘n goed idee. Ik kan ‘r zelf tóch niks meer mee dus liever dat ze er dán nog iets mee kunnen. Als ze alles daarná weer netjes dichtmaken en mijn lichaam voor de nabestaanden nog enigszins toonbaar kunnen achterlaten, vind ik dat hélemaal prima. Ik vind wél dat je ‘t zélf duidelijk op papier moet zetten en dat je de nabestaanden niet met die keuze mag belasten.

  8. Ik vond het een interessant boek, leuk dat je het ook gelezen hebt!

    Of ik donor wil worden? Dat weet ik niet goed, ligt idd ook aan de nabestaanden. Maar als ik het ben dan waarom niet hersenen en wel hart of netvlies? Dat maakt niet zoveel uit. En ik vind dit soort onderzoek heel belangrijk.

    Laatst ging Focus ook over genen en de kans dat iemand een psychopaat of seriemoordenaar wordt. Heel boeiend, was dus echt in iemands hersenen te zien mbv scans enzo. Natuurlijk niet alleen genen, maar ook omstandigheden spelen mee (saillant detail, de onderzoekende professor zelf had vreselijke psychopaten genen!)

    Wat je er dan vervolgens mee kan en moet, met die wetenschap is een lastige. Ik geloof ook best dat vrije wil helemaal niet zo vrij is als we graag denken. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat het oke is, wat pedofielen en moordenaars doen. Alleen de vraag of en hoe je straffen moet, of het zin heeft (mensen die niet toerekeningsvatbaar zijn krijgen ook een andere straf toch, dan “normale” mensen?!). In ieder geval veel meer aan preventie doen lijkt me, om te voorkomen dat kinderen (met of zonder verkeerde genen) het verkeerde pad op gaan.

  9. Ben al zeker 25 jaar orgaandonor, het allereerste codicil heb ik zelfs ook nog altijd op zak. Maar mijn hersenen afstaan, daar heb ik nooit over nagedacht. En mijn hele lichaam weggeven, nee dat kan ik mijn nabestaanden niet aandoen. Ik weet al dat mijn dochter sowieso een plekje nodig heeft om naar toe te kunnen gaan…als ik er niet meer ben. Ik ken wel iemand die het wil doen, maar ook haar kinderen vinden dat heel erg, zijn moeilijke beslissingen…

  10. Ik heb het boek ook gelezen, vond bepaalde dingen erg interessant. Ook wel schokkend , bijvoorbeeld over pedofilie.
    Ik denk dat Swaab punten neerzet die soms heel confronterend zijn voor mensen en waar ze liever niet aan denken.
    Een codicil heb ik wel, en mijn hersenen doneren..wie weet, ik heb vrij veel migraine en zou het prettig vinden als daar een oplossing voor werd gevonden.
    En als ik daar dan aan zou kunnen bijdragen, dan vind ik het prima.

  11. Ik ben wel orgaandonor. Over hersens heb ik eigenlijk nooit nagedacht. Ik ga me er eens in verdiepen 🙂 Ik zal me nooit ter beschikking stellen vermoed ik. Hoewel ik er niks meer van merk tegen die tijd vind ik het wat beschamend.

  12. Ik vind het een naar idee. Ik stel mijn lichaam bij leven ook niet ter beschikking voor iedereen, sterker nog, ik ben er vrij druk mee het -zo goed gekleed mogelijk- te bedekken. Mijn organen mogen ze hebben, maar de rest, daar moet ik even nadenken. Want laten we wel wezen, dergeijk onderzoek met ter beschikking gestelde lichamen, daar worden op den duur ook levens mee gered…

  13. Onze dochter heeft tijdens haar studie moeten werken met de ter beschikking gestelde lichamen, en ook hersenen.
    Een tante van mij heeft haar lichaam ter beschikking van de wetenschap gesteld. Als je bij leven dit al heel duidelijk maakt aan familie, geeft het geen stress voor de familie.
    Het moment van afscheid ging ook heel gepast.

    Ik ben orgaandonor en ik hoop dat ik iemand of meer mensen gelukkig kan maken.
    Over de hersenbank heb ik nog nooit nagedacht.

  14. Meneer Swaab kan er niks aan doen dat ie zo arrogant is. Dat is zo bepaald in de baarmoeder Mrs T. Dat weet je nou toch wel? 😉

    Ikzelf? Nope. Mijn hersenen blijven waar ze zitten. Ik heb wel een donorcodicil en dat vind ik genoeg.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *