Boeken van echt papier komen er sinds de e-reader nog maar zeer beperkt bij hier in huize Triltaal. Mijn verjaardag vieren leverde echter nog een echt boek op namelijk ‘Alles wat er was‘ van Hanna Bervoets.

Waar gaat ‘Alles wat er was’ over?

Acht mensen komen op een zondag in een schoolgebouw samen voor de opnamen van een wetenschapsprogramma. Maar die worden nooit gemaakt. Want plotseling klinkt er een knal. Op bevel van de autoriteiten gaan ramen, deuren en gordijnen dicht. En ze blijven dicht. Eerst dagen, dan weken.
Door de ogen van tv-redactrice Merel zien we hoe de groep probeert zich staande te houden in een nieuwe wereld. Een wereld van duisternis en isolatie. Van slapen op een gymmat en tien korrels rijst per dag. Naarmate de voedselvoorraden verder slinken, lopen de spanningen tussen de schoolbewoners steeds hoger op. Als alles wat er was er niet meer is, wat is dan nog de waarde van liefde, loyaliteit en vriendschap?

Wat vond ik van dit boek? Ik weet het niet zo heel erg goed. Ik vond het zeker goed geschreven en ook de manier van schrijven sprak me aan. Het op en neer springen in de tijd is interessant en laat naar mijn idee goed zien hoe verschrikkelijk vreemd de situatie moet zijn waarin deze mensen terecht zijn gekomen.

Er gebeuren rare dingen in het boek, heel rare en bijzonder nare en, misschien beter omschreven?, erg vergezochte dingen. Maar toch, ergens, had ik meer wanhoop en chaos verwacht. Meer gedoe tussen de mensen, meer machtstrijd tussen mensen ook, meer ‘gewone’ dingen. Is dat heel erg stom? Ligt dat aan mij? Ik vind het thema van dit boek namelijk  buitengewoon interessant en denk stiekem dat Bervoets daar meer uit had kunnen halen.

Daarbij wilde ik ook steeds weten wat er nu eigenlijk buiten gebeurd was? En hoe was het in hemelsnaam mogelijk dat het sluiten van deuren en ramen en het dichten van kieren de mensen in de school beschermde tegen wat er daar buiten was? Dat klopte niet helemaal naar mijn idee.

Samenvattend was voor mij ‘Alles wat er was’ een zeer bijzonder boek dat zeker het lezen waard is al had het wel wat losse eindjes.

En dan las ik uiteraard weer een boek met Kurt Wallander in de hoofdrol. Dit maal deel vier: De man die glimlachte. Waar gaat dit boek over?

Op weg naar huis in het zuiden van Zweden weet de 69-jarige advocaat Gustaf Torstensson ternauwernood te stoppen voor een man die midden op de weg vastgebonden zit op een stoel. Als Torstensson uit zijn auto stapt, krijgt hij een dodelijke slag op het achterhoofd. Op dat zelfde moment loopt inspecteur Kurt Wallander over een Deens strand. Hij is depressief en overweegt zijn ontslag in te dienen. Maar de moord op Torstensson, gevolgd door de moord op diens zoon en collega Sten, met wie Wallander bevriend is, doet hem van gedachten veranderen. Al snel belandt hij in een wespennest van fraude en illegale handel in menselijke organen. Zijn tegenstander is een zakenman zonder scrupules.

Tja, wat kan ik zeggen. Ik ben fan. 😉

In het pré-e-reader-tijdperk las ik gewone boeken. Gewone boeken die ik in 99% van de gevallen kocht. Ik houd nou eenmaal van een goed gevulde boekenkast. Op 12 maart 2012 kocht ik ‘De wand‘ van Marlen Haushofer en pas half april 2013 las ik het omdat een overkill aan Kurt natuurlijk ook niet handig is. 😉

Waar gaat ‘De wand’ over?

‘De herinnering, het verdriet en de angst zullen blijven en ook het zware werk, zolang ik leef.’

Een vrouw staat op het punt een weekend door te brengen in de jachthut van haar nicht Luise, gelegen in een bergdal. Als Luise en haar echtgenoot na een avondje uit de volgende ochtend niet blijken te zijn thuisgekomen, gaat ze op onderzoek uit. Dan blijkt zich iets onverklaarbaars te hebben voorgedaan: het dal is door een glazen wand afgescheiden van de rest van de wereld.

In gezelschap van een hond, een koe en een kat gaat ze hard aan het werk om te overleven. Ze inventariseert de bestaande voorraden, zoekt naar een plek voor een aardappelakker, struint het bos af op zoek naar eetbare planten, ze jaagt. En ze vervreemdt van zichzelf; om niet gek te worden en grip te houden op de tijd schrijft ze.

Glashelder en minutieus laat Haushofer een vrouw verslag doen van haar dagelijkse strijd met de elementen en zichzelf. Zal haar isolement ooit worden doorbroken?

Wat een bijzonder, prachtig en ontroerend boek. Ik heb werkelijk genoten van dit onverwachte pareltje. Er gebeurt weinig en tegelijkertijd gebeurt er veel. De stemmingen van de vrouw veranderen veelvuldig en dat is zo begrijpelijk. Hoe zou je zelf reageren als je zomaar ineens helemaal alleen op de wereld zou zijn met alleen gezelschap van een hond, een kat en een koe? Haar overlevingsdrang wordt heel mooi beschreven, hoe zij zich verantwoordelijk voelt voor haar dieren, haar twijfels, haar angsten, haar vreugde ook.

Na een verschrikkelijke gebeurtenis besluit ze een verslag te maken van haar leven sinds ‘de wand’. Het verslag dat ze schrijft is een poging om te ordenen, om te begrijpen en om niet te gek worden. Je voelt gewoon haar eenzaamheid, haar wanhoop, maar ook haar trots als haar iets gelukt is.

De schrijfstijl is mooi, eenvoudig, maar raakte me. De dialogen die de vrouw met zichzelf voert zijn heel erg intrigerend. Hoe zou ik zelf reageren als dit me zou overkomen heb ik regelmatig gedacht?

De schrijfster van het boek, Marlen Haushofer, stierf in 1970 op 49-jarige leeftijd aan botkanker. ‘De wand’ schreef ze in 1963 wat voor mij het boek nog interessanter maakt. In haar persoonlijke leven heeft ze last van depressies en ik kan me voorstellen dat dat gegeven relevant is voor dit boek. Ze schiep voor dit boek een heel sterke vrouw die, ondanks behoorlijke mentale dips, toch steeds weer overleeft.

Een paar korte stukjes.

* * *

Ik ben niet meer degene die ik twee jaar gelden nog was. Als ik nu naar een mens zou verlangen, dan moest het een oude vrouw zijn, een slimme, geestige vrouw met wie ik zo nu en dan eens kon lachen. Want lachen mis ik nog steeds heel erg. Maar zij zou waarschijnlijk eerder sterven dan ik en dan bleef ik weer alleen achter. Dat zou erger zijn dan haar nooit gekend te hebben. Dat was een te hoge prijs voor het lachen. Dan had ik ook die vrouw nog in mijn herinnering en dat zou te veel zijn. Ik ben nu al niets anders dan een dunne huid over een berg vol herinneringen. Ik wil er niet nog meer. Wat zal er met me gebeuren als die huid scheurt?

* * *

Tiger zal in mijn verslag nog vaak voorkomen. Ik vind het nog steeds moeilijk te begrijpen dat een zo levend schepsel dood is. … Maar als er jonge poesjes komen, zal alles zich weer herhalen. Ik zal me voornemen geen aandacht aan ze te schenken, dan zal ik van ze gaan houden en vervolgens zal ik ze verliezen. … Op sommige momenten verheug ik me op een tijd dat er niets meer zal zijn waaraan ik gehecht kan raken. ik ben er zo moe van dat alles me toch weer wordt ontnomen. Er is geen uitweg, want zolang er hier in het bos een schepsel zal zijn waarvan ik kan houden, zal ik dat doen; en als er ooit echt niets meer is, dan zal ik ophouden met leven.

* * *

Toen ik mijn wandelingen naar vreemde jachtgebieden had gestaakt, verviel ik heel langzaam in een soort verlamming. Ik hield op met piekeren en had de neiging op de bank voor de hut te blijven zitten en gewoon naar de blauwe lucht te kijken. Alle vlijt en flinkheid vielen van me af en weken voor een vreedzaam soort traagheid. Ik wist wel dat die toestand gevaarlijk kon worden, maar ook dat maakte me niet veel uit.

* * *

In wezen hebben deze gedachten totaal geen betekenis. De dingen gebeuren gewoon en ik zoek er, zoals miljoenen mensen vóór mij, een betekenis in omdat mijn ijdelheid niet wenst toe te geven dat de zin van een gebeurtenis uitsluitend in de gebeurtenis zelf ligt. Geen enkele kever die ik achteloos vertrap zal in dat voor hem tragische gebeuren een geheimzinnig verband met een universele betekenis zien. Hij bevond zich onder mijn voet op het moment dat ik die neerzette; welbehagen in het licht, een korte scherpe pijn, en niets meer. Alleen wij zijn ertoe veroordeeld een betekenis na te jagen die er niet kan zijn.

Ik weet niet of ik me ooit bij dit inzicht zal kunnen neerleggen. Het is moeilijk om een oeroude, diepgewortelde grootheidswaan af te leggen. Ik heb medelijden met de dieren en ik heb medelijden met de mensen, omdat ze ongevraagd in dit leven worden gegooid. Misschien zijn de mensen beklagenswaardiger, want zij hebben net zoveel verstand dat ze zich tegen de natuurlijke loop der dingen verzetten. Daar zijn ze kwaad en wanhopig van geworden en niet erg beminnelijk.

Lieve lezer, dit boek moet je echt lezen! Het zal je niet onberoerd laten!