Oh, wat een geweldig boek is ‘Gisèle‘ van Susan Smit!!! Hopelijk zorgt deze enthousiaste openingszin ervoor dat je het boek ook echt gaat lezen of het op z’n minst een kans geeft.

Ik heb zo genoten van deze, op ware gebeurtenissen gebaseerde, roman. Wat een bijzonder leven heeft Gisèle d’Ailly – Van Waterschoot van der Gracht gehad. Meer dan een eeuw leefde zij en maakte zij vele dingen mee. Hoe vrijgevochten was zij, hoe dapper en hoe veranderde zij het leven van velen. Het verhaal van Mies Peters vond ik echter misschien nog wel net zo interessant. Mies (die op de voorkant van het boek staat) balanceert toch wel echt op het randje van goed/fout. Erg knap hoe Smit haar een gezicht heeft gegeven. En tja, Jany, de verbindende factor in het boek. Wat een bijzonder heerschap moet dat geweest zijn.

Waar gaat het boek over?

Nederland, 1936, de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Adriaan Roland Holst, ‘Jany’ voor intimi, dichtersvorst en homme à femme, ontmoet de mooie, getalenteerde glazenierster Gisèle van Waterschoot van der Gracht. Tussen hen ontstaat een zielsverwantschap, die verder gaat dan zijn gewoonlijke romantische avonturen. Al snel voelt Gisèle zich opgenomen in de kring rond Roland Holst en wijdt ze haar leven aan de kunst en de liefde. Op datzelfde moment droomt de jonge actrice Mies Peters van eenzelfde leven. Ze begrijpt dat haar huwelijk met de verkoper Paul en haar jonge moederschap niet te combineren zijn met een succesvolle toneelcarrière. In Jany vindt ze een hartstochtelijke minnaar; hun liefde bestaat uit strijd en evenveel momenten van groot geluk. De gekwetste Paul zoekt zijn heil bij de snel opkomende NSB en vertrekt met een hoofd vol idealen naar het oostfront. Jany voelt dat hij van zijn ivoren toren moet afdalen om een positie in te nemen. Gisèle neemt jonge Joodse onderduikers in huis die ‘s nachts, als de verduisteringsgordijnen gesloten zijn, onderwezen worden in filosofie, poëzie en tekenkunst. De oorlog dwingt uiteindelijk iedereen om de keuze te maken tussen buigen of barsten, goed en fout, haat en liefde.

Vrij goed in chronologische volgorde wordt er steeds een hoofdstuk geschreven vanuit Gisèle, Jany of Mies. Het is Smit, vind ik, meer dan prima gelukt om zich in te leven in haar personages en het mooie is dat brieven of gedichten elkaar in sommige hoofdstukken weer ‘tegenkomen’.

Ik heb naar aanleiding van het boek volop gegoogeld en onder andere deze documentaire gekeken. Erg mooi om wat meer van Gisèle te zien. Wat een frêle dametje lijkt het, maar hoe stoer was ze wel niet?

In het nawoord van het boek staat geschreven hoe het met een aantal van de hoofdpersonages verder gaat, maar ook daar is op internet natuurlijk veel meer over te vinden. Zoals we daar hebben Joep, Buri, Bep, en Wolfgang.

Ik wil je dit boek echt van harte, harte aanraden. Verwacht geen superspannend boek, maar een erg interessant verslag van een mensen in tijden van oorlog(sdreiging). Ik heb nooit geweten dat er bijvoorbeeld zoiets als een Kultuurkamer bestaan heeft en vond het erg interessant om daar over te lezen en te zien wat voor dillema’s dat met zich meebracht en dan niet alleen tijdens de oorlog maar ook na de oorlog toen er mensen ‘berecht’ werden voor hun deelname áán die Kultuurkamer. Erg interessant om te lezen hoe Jany daar bijvoorbeeld op reageert: ieder verhaal heeft altijd twee kanten.