Traditionele afscheiden zoals ik die vroeger meemaakte raken volgens mij best uit. Tenminste als het om jonge(re) mensen gaat die overlijden. En ook bij oudere mensen verdwijnen bepaalde gebruiken. Avondwakes worden (lang) niet altijd meer gehouden en de traditionele Katholieke uitvaartmis lijkt ook minder in trek te zijn.
Schreef ik vier jaar geleden nog dat ik (gelukkig) nog niet veel crematies had meegemaakt, dat is (wederom gelukkig) nog steeds zo. Laatst ging ik naar de uitvaartdienst van de vader van de vriend van een van mijn beste vriendinnen. Die uitvaart werd in een kerk gehouden maar dan in de zogenaamde ‘woord- en communiedienst vorm’. Dat betekent dat er wel wat kerkelijke rituelen zijn maar dat ‘de dienst van de tafel’ vervalt terwijl er wél een communie uitgedeeld wordt. Er waren echt heel mooie teksten en het was jammer dat er geen boekjes meer waren want ik vind het altijd wel mooi om zo’n boekje te bewaren. Het was de eerste keer dat ik dat op die manier meemaakte. Best bijzonder en ook best mooi. Als je over mooi kunt spreken als er mensen verdriet hebben.
Een paar weken geleden werd ‘het leven van de peettante van Mr. T.’ gevierd. Van haar werd afscheid genomen in een kerk die niet meer officieel als kerk gebruikt werd. Er was een zogenaamde kruisheer die af en toe op een zeer aansprekende manier het woord nam. Maar verder werd de hele viering gedragen door haar kinderen en kleinkinderen. Bij binnenkomst kreeg iedereen een theelichtje dat je voorin de kerk aan moest maken en neer moest zetten. Toen later de kist binnen werd gebracht (geflankeerd door de kinderen) werd deze tussen al die brandende kaarsjes geplaatst. De oudste dochter opende de bijeenkomst, er waren woordjes, een andere dochter speelde prachtig op fluit en samen met een kleindochter op de piano speelden ze samen het Avé Maria. Er was een prachtig levensverhaal (ik kende de goede vrouw eigenlijk niet eens, maar door de woorden in dat verhaal ging ze voor mij toen pas echt leven) dat door de oudste dochter voorgelezen werd, traditionele voorbeden die door de kleinkinderen gelezen werden en ook nog muziek van CD. Na de dienst werd in dezelfde kerk koffie en gebak geserveerd en daarmee was moeder er dus nog gewoon bij tijdens het condoleren. Pas een uur daarna ging de familie naar de begraafplaats waar moeder bij haar echtgenoot bijgezet werd. Ik vond dit dus echt een heel mooie en intieme manier van afscheid nemen.
Er is al met al dus al weer een heleboel veranderd de laatste jaren. En ik denk dat dat alleen maar goed is. Mensen moeten afscheid kunnen nemen op een manier die goed bij hen en bij de overledene past.
Hoe denk jij daarover? Zie jij ook dat ‘afscheid nemen’ aan het veranderen is? En heb je mooie (of juist mindere) ervaringen opgedaan wat dat betreft?
Ik heb de indruk dat het allemaal wat persoonlijker wordt en vind dat een positieve ontwikkeling. Negatief effect daarvan is, vind ik, dat mensen soms een beetje doorslaan…
Ik heb nog niet zo heel veel ervaring met uitvaarten, behalve dan mijn ouders en mijn schoonouders.
Wat schoonouders betreft, hun uitvaart was op traditionele gereformeerde wijze. Dat houdt in een traditionele kerkdienst waarin bijna geen ruimte is voor een persoonlijk woord voor de overledene. Ik vond het zo kaal, alleen aan het eind wordt er gebeden dat de overledenen op mag stijgen naar de heer. Geen persoonlijke noot, geen levensverhaal, nee niets van dat alles. De eerste keer heb ik echt met grote ogen zitten kijken en het zitten aanhoren. Het enige persoonlijke was dat de familie de liedjes en de tekst had aan mogen geven. Dan denk je dat er niet zo veel verschil tussen gereformeerd en hervormd is. Dus wel. Wat mijn eigen afscheid betreft, geen godsdienst, maar wel graag een persoonlijke noot, maar niet al te veel poespas. Er hoeft ook geen feest van gemaakt te worden, zoals de commercie er nu soms op in springt.
Afscheid nemen kan op zo veel manieren. Ik ben nog ‘jong’, maar heb er toch wel meerdere en zeer uiteenlopende ervaringen mee. Van Zeer Degelijk Kerkelijk met een bede van 3 kwartier… (maar dan wel weer met live The Last Post), van persoonlijk met muziek uitgekozen door de veel te jong overleden vriend, tot persoonlijk en groots tegelijk. Afgelopen jaar mijn oma, was mooi en waardig en persoonlijk, ook al was het in die zelfde oerdegelijke kerk als opa destijds. Er kan veel veranderen in 16 jaar. Begrafenissen en crematies hebben allebei zo hun “charmes” (raar woord, weet even geen beter).
Eigen voorkeuren? Thuis opbaren en afscheid nemen heb ik als heel prettig ervaren bij een asntal. Moet wel kunnen natuurlijk.
Persoonlijke muziek. Muziek met herinneringen.
Bekenden die wat zeggen of overdenken.
Ik denk nog steeds cremeren en dan ergens in de natuur uitstrooien.
Geen kerk of dominee/pastoor (ik ben niet kerkelijk en ook niet gelovig).
Het was op tv dat steeds meer mensen zich laten cremeren ipv begraven. Wss omdat de invloed van de kerk tanende is en cremeren goedkoper is dan begraven.
Ik vind het uitstekend dat iedereen er een eigen draai aan geeft. Hoe persoonlijker hoe beter!
Ik heb er gelukkig weinig ervaring mee maar ik denk dat het wel een goede ontwikkeling is dat er meer naar de persoon zelf wordt gekeken en dat het persoonlijker wordt in plaats van de standaard praatjes en koffietafel.
Denemarken is Luthers Evangelish en zelfs al komen er maar weinig mensen in de kerk, is de kerk toch het omdraaingspunt voor veel hoogtijden en droeve gebeurtenissen. Vele mensen willen trouwen in de kerk (de priesters zijn ambtenaren omdat het een staatskerk is, net als in Engeland) de kinderen worden gedoopt en geconfirmeerd en velen worden vanuit de kerk begraven op een heel traditionele manier en volgens een vast ritueel.
Omdat er toch minder mensen “lid” blijven van de kerk zijn er nu ook andere vormen van “diensten”. Meestal vanuit een kapel bij het ziekenhuis.
Na de dienst wordt de lijkwagen weggereden en worden de mensen uitgenodigd voor een uitgebreide koffietafel, waar levensverhalen worden verteld en waar vaak wordt gezongen.
Als je kijkt naar het programma ‘Doodgewoon’ op NPO2, zie je hoe er op verschillende manieren afscheid kan worden genomen. Ik ben zelf erg anti-kerk dus gruwel al van een kerkelijke afscheid. Van mij mag het best op een wat luchtigere manier, ook een goede uiting om het verlies een plaatsje te geven en niet dat sombere neerslachtige gedoe. Geef mij maar een Surinaamse uitvaart, als je het mij vraagt. Met veel dans en zang en lekker eten…
Dus verandering: positief!
Ik weet het echt niet. Weinig ervaring en erover nadenken stel ik ook liever uit. Ik vraag me ook altijd af of je een begrafenis/crematie moet doen “zoals de overledene het gewild zou hebben” of juist een die goed voelt voor de nabestaanden? (En het zal er wel op neerkomen dat het beide is, maar toch. Welke vraag stel je eerst?)
Gelukkig weinig ervaring en wel mijn eigen ideeën.
Ik heb helaas al verschillende malen een afscheid mee gemaakt. Er zijn er een paar die me erg bij blijven:
– Een afscheid van een jonge vader in een stampvolle kerk met de brandweer die het middenpad flankeert en zijn collega rock muzikanten die live zijn lievelingsnummers speelden in de kerk.
– Een afscheid van een man die sinds zijn 19e verlamd was na een auto ongeluk en op zijn 36e eindelijk overleed. Hij had vooraf in plaats van een mis een bier en bitterballen party geregeld in zijn stamkroeg. Daardoor was het uiteindelijk erg gezellig en voelde het ook alsof hij er weer even bij was.
– Toen mijn tante zelf besloot dat ze lang genoeg ziek was geweest had ze haar hele afscheid al gepland. Mijn vader (haar enige broer) heeft een tekst voorgelezen die ze zelf geschreven had. Ze heeft zelf de muziek uit gezocht en iedereen die zou spreken. Het voelde heel persoonlijk en intiem aan.
Gelukkig is er steeds meer mogelijk en kan iedereen zijn eigen stempel op een afscheid drukken, ik heb het idee dat dat ook helpt met het afscheid nemen.
We hebben van mijn vader ook op een eigen en – vinden wij, zijn (klein)kinderen – prettige manier afscheid genomen. Niet in kerk of crematorium maar in een verbouwde stal (nu partycentrum) waar hij vroeger als dierenarts naar de koeien kwam. Geen pastoor maar begeleiding door de begrafenisondernemer, een zanger die op maat gemaakte Limburgse liedjes zong en teksten door (klein)kinderen. Het was ècht mooi, mijn vader zou ervan genoten hebben 🙂 En ter afsluiting een lekker hapje en drankje rondom de kist.
Heel mooi inderdaad dat het nu meer door de nabestaanden ingevuld wordt, het heeft echter wel z’n beperkingen omdat niet iedereen in staat is “een woordje te zeggen”. Maar een goed afscheid is voor mij een afscheid waar de nabestaanden zich “goed” bij kunnen voelen.
Sommige dingen gaan ook weer gewoon terug naar “vroeger”, zo was ik al een paar keer bij een gelegenheid tot afscheid nemen waar de overledene thuis was opgebaard, zóveel warmer dan zo’n kille koelkamer in een rouwcentrum.
Gelukkig verandert er veel. Meer persoonlijke inbreng en minder starre rituelen. Positief.