Op mijn verlanglijstje plaatste ik een heus boek en van de goedheiligman kreeg ik het ook nog ‘ns. Waar gaat ‘Wij zijn de politiek‘ van Daan Roovers over?
Politiek is bij uitstek een zaak die je niet aan politici moet overlaten,’ zegt Denker des Vaderlands Daan Roovers. “Het wordt tijd om groot onderhoud te plegen aan het democratische systeem.’ Hoe kunnen we meer betekenis geven aan onze gedeelde publieke sfeer? We maken gretig gebruik van onze vrijheid van meningsuiting, maar mag je eigenlijk alles zeggen? En laten we ons niet veel te makkelijk uit elkaar spelen door populisten en trollen? De extreme stemmen eisen onze aandacht op, ten koste van de redelijke en de gematigde, terwijl die in de meerderheid zijn. Daan Roovers pleit in ‘Wij zijn de politiek’ voor een nieuw politiek bewustzijn en een beter begrip van vrijheid en verantwoordelijkheid. Want wij zijn heel wat meer dan ons brein: wij zijn de politiek. “Het is Daan Roovers’ persoonlijke missie om filosofie in de publieke ruimte te brengen. In deze spannende tijd voor de democratie helpt zij ons om samen na te denken over de betekenis van burgerschap.’ – Michael Sandel, auteur van Rechtvaardigheid en Niet alles is te koop.
Wat een HEERLIJK boekje (het is iets meer dan 100 bladzijdes dun en leest erg gemakkelijk!) is dit. Een boek dat eigenlijk gewoon iedereen zou moeten lezen. Omdat, als iedereen dat zou doen en er vervolgens naar zou handelen (tja, dromen mag, toch?), de wereld dan meteen stukken mooier zou worden. In alle opzichten!
Goed, ik ga nog een boel woorden typen over dit boekje en vraag me af of iemand dit gaat lezen, maar hé, niet geschoten is altijd mis.
Een heerlijk boek dus, vol zinnen die tot denken aanzetten. Die dingen in perspectief plaatsen, die je uitdagen om na te denken. Ik zal een paar stukjes hieronder overnemen. Maar echt, doe jezelf een plezier en lees het zelf. Heus, het doet geen pijn! ;-)
Laat ik beginnen met deze en die komt wel binnen vind ik, het voor mij belangrijkste stukje heb ik even vet gemaakt: ‘De vrijheid van meningsuiting is uitgegroeid tot de holy grail van de liberale samenleving’, zegt Daan Roovers. ‘Iedereen beroept zich er te pas en te onpas op, terwijl ik denk dat dit niet juist is. Het is een politiek grondrecht, zeker, maar de vrijheid van meningsuiting beschrijft de verhouding tussen burger en overheid, niet die tussen burgers onderling. Dat is een belangrijk verschil.’. Dit vind ik zo’n mooi stukje. want het is echt wel iets wat (voor mij althans) de kern raakt: niet tussen burgers onderling. Dus gedraag je verdulleme en denk even na voordat je een ander finaal afmaakt op social media of in real life. En nog een kleine nuance: ook richting de overheid hoeft het niet zo grof hoor. Je wilt niet weten wat voor brieven wij bij de gemeente binnenkrijgen, hoe grof, hoe asociaal en angstaanjagend. C’est le ton qui fait la music …
Ik vind het mooi om te lezen dat Roovers geen voorstander is van referenda (in ieder geval niet in de huidige vorm, ze pleit wel voor meer betrokkenheid van mensen (van hoog tot laag, rijk tot arm et cetera bij politieke vraagstukken). Die mening deel ik volledig. Referenda zorgen alleen maar voor gezeik en gezanik. Roovers zegt: De parlementaire democratie is nog maar twee eeuwen oud, en enkele radicale vernieuwingen zoals het algemeen vrouwenkiesrecht (1919) zijn nog jonger. Het is helemaal geen gek idee om in onze tijd, waarin de techniek en de globalisering onze wereld zo snel veranderen, de democratie opnieuw te vernieuwen. Zolang dat maar niet betekent: laten we over van alles gaan stemmen. Want enkel referenda helpen dus niet. Dat is een heel oppervlakkige reactie op een veel dieper liggend probleem. Een schijnoplossing. We moeten manieren vinden om het politieke gesprek en de politieke meningsvorm niet langer uit te besteden aan een speciale klasse en ze weer werkelijk deel te laten worden van onze levens.
Een ander interessant stukje over het publieke debat: We hebben een publieke sfeer waarin grote monden oververtegenwoordigd zijn. Kijk, wat we goed voor elkaar hebben is dat iedereen spreekrecht heeft. Je hoeft niet rijk of machtig te zijn om aan het woord te komen. Maar onze publieke sfeer is zo sterk gepolariseerd. Daar hebben de traditionele media ook wel een handje van. Daar geldt ook: liever een paar stevige meningen op elkaar laten ketsen dan een genuanceerd gesprek. Dat is leuk voor de uitzending, maar het levert de samenleving niets op. En op internet geldt dit in extremis. Dat geeft een dynamiek aan het publieke debat waarin het hele midden verdwijnt. Dat is mijn belangrijkste diagnose ten aanzien van de publieke sfeer in Nederland, online maar ook offline: het midden wordt te weinig gehoord. … Ons grootste probleem is niet zozeer de overheersing van de ene klasse over de andere, of de hardnekkigheid van antiwetenschappelijke scepsis, racisme of homofobie, maar de overheersing van de extreme stem over de gematigde. Roovers roept in feite dus ook de media op om de dingen anders aan te gaan pakken. Ik vraag me dat al lang af: waarom altijd die extremen, waarom altijd die krantenkoppen die vaak het tegengestelde beweren van wat er in het artikel zelf staat maar wel bij mensen ‘onderbuikgevoelens’ creëren en waarom niet veel meer goed en positief nieuws?
Een boodschap van Roovers aan ons waarin ze aangeeft dat we allemaal samen verantwoordelijk zijn voor de wereld waarin we leven: Politiek is verantwoordelijkheid dragen voor de wereld van morgen. Daar actief jouw bijdrage aan leveren, dát is politiek. Misschien komt het door het economische systeem waarin wij leven dat we het zo moeilijk vinden om dit in te zien. We zijn eraan gewend om taakjes uit te besteden waar we geen zin in hebben of waar we niet goed in zijn. Ik vind dat ze dat mooi omschrijft. Een aantal (want helaas, helaas gaan we lange niet allemaal) van ons gaat naar de stembussen en denkt daarmee klaar te zijn. Maar op onze eigen schaal kunnen we op allerlei manieren bijdragen aan de wereld waarin we leven. Niet alleen door het goede voorbeeld te geven, door positief en opbouwend kritisch te zijn,maar ook door ons in te zetten voor dingen. We hoeven uiteraard niet allemaal activist of demonstrant te worden, maar je kunt ook vrijwilliger worden, mensen helpen of wat dan ook.

Ik ben benieuwd of je dit hele logje hebt doorgelezen? Of je je een beetje kunt vinden in de korte stukjes die ik hierboven neergetypt heb (en uiteraard mag je het daar ook niet mee eens zijn, oh hoera voor de democratie) en het allerbelangrijkst: of je het boekje zelf nu ook gaat lezen en gaat verspreiden binnen de mensen uit jouw omgeving. Want echt, ik denk dat dat alleen maar goed zou zijn, hoe meer mensen dit boekje lezen hoe beter. En als ze dan toch bezig zijn, dan kunnen ze met dat boek van Bregman ook nog vooruit). Ons land, de wereld heeft behoefte aan een positieve kijk of dingen en ik denk oprecht dat een boekje als dit daaraan bij kan dragen. Lezen dus!