Ik heb nog vijf dilemma’s voor je en die plaats ik natuurlijk op 5 mei: bevrijdingsdag. Zoals ik al aangaf worden ze in schoolklassen behandeld. Maar eerlijk: volgens mij zou het goed zijn als ook volwassenen hier eens mee bezig zouden zijn.
- Na de bevrijding waren mensen blij. Maar ook boos. Boos op de Duitsers, maar ook op Nederlanders die met hen samen hadden gewerkt. Veel mensen wilden wraak nemen. Vind jij dat mensen die met de Duitse bezetters samen hadden gewerkt, gestraft moeten worden? Waarom wel of niet?
- Meisjes of vrouwen die verliefd waren op Duitse soldaten en een relatie met hen kregen werden na de bevrijding ‘moffenmeiden’ genoemd en soms zelfs kaal geschoren en bespot. Vind jij het oké dat dat gebeurde? Waarom wel of niet?
- Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren mensen niet vrij om te doen wat ze wilden. Ze konden niet lezen en zeggen wat ze wilden, ze konden soms niet werken of naar school. Auto’s, fietsen en radio’s werden ingepikt. Ze konden niet op reis naar familie of vrienden. Wat zou jij het meest missen? En wat zou jij meteen gaan doen als de oorlog voorbij was?
- Toen de bevrijding kwam, werden Duitse soldaten gevangen genomen. Wat denk jij, waren de Duitsers blij, bang, verdrietig of iets anders? Waarom denk je dat?
- Op 5 mei 1945 gaven de Duitsers zich over en was heel Nederland vrij. Maar een groot deel van Nederland was al in het najaar van 1944 bevrijd. Officieel wordt op 5 mei de nationale bevrijding gevierd. Op welke datum zou jij het liefst de bevrijding vieren? Waarom? En op was voor manier wil jij de vrijheid vieren?
Ik kan deze vragen niet objectief beantwoorden. Alleen dit:
De laatste vraag vind ik flauwekul. Wat maakt het uit op welke datum je de bevrijding viert? Je zou het net zo goed elke dag kunnen vieren.
De andere vragen gaan over wat ik ergens van vind ALS ik zelf in die oorlog had gezeten. Dat kan ik niet weten. Pas als je er in zit, weet je het en kies je iets (wel tekenen voor de cultuurkamer, of niet, me melden bij de vijand of vluchten).
En tenslotte, wat denk ik hoe de Duitsers zich voelden bij het einde van de oorlog. Welke Duitsers bedoel je? Politici, militairen, de gewone bevolking? Er is niet zoiets als één Duitser. Als je toch vragen stelt, dan graag wat genuanceerde.
1. Na de bevrijding waren mensen blij. Maar ook boos. Boos op de Duitsers, maar ook op Nederlanders die met hen samen hadden gewerkt. Veel mensen wilden wraak nemen. Vind jij dat mensen die met de Duitse bezetters samen hadden gewerkt, gestraft moeten worden? Waarom wel of niet?
– dat is per geval verschillend, denk ik. Sommigen hadden misschien geen keuze. Ik weet niet of ‘nee’ had durven zeggen.
2. Meisjes of vrouwen die verliefd waren op Duitse soldaten en een relatie met hen kregen werden na de bevrijding ‘moffenmeiden’ genoemd en soms zelfs kaal geschoren en bespot. Vind jij het oké dat dat gebeurde? Waarom wel of niet?
– Dat was niet oké. Het ging veel te ver. Je kunt niet kiezen op wie je verliefd wordt. En bovendien werden veel Duitse soldaten ook maar gewoon gestuurd.
3. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren mensen niet vrij om te doen wat ze wilden. Ze konden niet lezen en zeggen wat ze wilden, ze konden soms niet werken of naar school. Auto’s, fietsen en radio’s werden ingepikt. Ze konden niet op reis naar familie of vrienden. Wat zou jij het meest missen? En wat zou jij meteen gaan doen als de oorlog voorbij was?
– Ik heb natuurlijk geen idee. Maar ik denk dat ik gewoon het gevoel van vrijheid zou missen.
4. Toen de bevrijding kwam, werden Duitse soldaten gevangen genomen. Wat denk jij, waren de Duitsers blij, bang, verdrietig of iets anders? Waarom denk je dat?
– Zoals ik al eerder zei, veel Duitse soldaten werden ook maar gewoon gestuurd. Ik denk dat zij net zo goed bang en verdrietig waren.
5. Op 5 mei 1945 gaven de Duitsers zich over en was heel Nederland vrij. Maar een groot deel van Nederland was al in het najaar van 1944 bevrijd. Officieel wordt op 5 mei de nationale bevrijding gevierd. Op welke datum zou jij het liefst de bevrijding vieren? Waarom? En op was voor manier wil jij de vrijheid vieren?
– De datum maakt me niet zoveel uit. Het gaat ook allang niet meer om alleen de Tweede Wereldoorlog. Ik vind de viering op zich prima. Geen idee hoe het anders zou moeten.
Na de bevrijding waren mensen blij. Maar ook boos. Boos op de Duitsers, maar ook op Nederlanders die met hen samen hadden gewerkt. Veel mensen wilden wraak nemen. Vind jij dat mensen die met de Duitse bezetters samen hadden gewerkt, gestraft moeten worden? Waarom wel of niet? → Hoe begrijpelijk boosheid ook is, de geschiedenis leert dat als je mensen heel zwaar straft, dat dat dan waarschijnlijk weer tegen je gaat werken. Duitsland werd na WWI heel streng gestraft en kijk waar dat toe leidde. Ik denk dat mensen best mogen laten merken dat ze dat wat een ander deed verre van oké vinden, maar eigen rechter spelen dat kan niet.
Meisjes of vrouwen die verliefd waren op Duitse soldaten en een relatie met hen kregen werden na de bevrijding ‘moffenmeiden’ genoemd en soms zelfs kaal geschoren en bespot. Vind jij het oké dat dat gebeurde? Waarom wel of niet? → Nee, dat vind ik verwerpelijk. Wie zonder zonde is …
Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren mensen niet vrij om te doen wat ze wilden. Ze konden niet lezen en zeggen wat ze wilden, ze konden soms niet werken of naar school. Auto’s, fietsen en radio’s werden ingepikt. Ze konden niet op reis naar familie of vrienden. Wat zou jij het meest missen? En wat zou jij meteen gaan doen als de oorlog voorbij was? → De vrijheid om te zeggen wat ik oprecht vind, om te doen wat ik zou willen doen. Wat ik als eerste zou doen? De vlag uithangen en dansen!
Toen de bevrijding kwam, werden Duitse soldaten gevangen genomen. Wat denk jij, waren de Duitsers blij, bang, verdrietig of iets anders? Waarom denk je dat? → Ik denk dat er overtuigde nazi’s waren die door wilden vechten tot het uiterste. Ik denk dat er verder heel veel jonge jongens warden die gedwongen werden de oorlog in te gaan. Ik denk dat die jongens vooral opgelucht waren dat het over was.
Op 5 mei 1945 gaven de Duitsers zich over en was heel Nederland vrij. Maar een groot deel van Nederland was al in het najaar van 1944 bevrijd. Officieel wordt op 5 mei de nationale bevrijding gevierd. Op welke datum zou jij het liefst de bevrijding vieren? Waarom? En op was voor manier wil jij de vrijheid vieren? → Ik denk dat er landelijk veel meer aandacht moet naar de periode september 1944-5 mei 1945-augustus 1945. Veel meer. Want de oorlog van het zuiden is zo anders dan die van de rest van Nederland. Er is in het zuiden verhoudingsgewijs ook het aller hardst gevochten. En dan is er nog 15 augustus. Dat hoort er ook bij.
1. Samenwerken en beter worden van die nazi’s is wel wat anders dan brood aan ze verkopen, als mens kan en mag je niet veroordelen en dat gebeurde in die dagen wel. Nu nog maar dat is een andere discussie.
2. Nee een eerlijk proces staat boven het beestachtige gedrag wat er vertoond is in die tijd. Ik sprak ooit de zoon van een veteraan end ie vertelde me dat zijn vader nergens over vertelde behave dat hoe hij gezien heeft dat die jonge meisjes en vrouwen mishandelt werden en dat hij dat het meest afschuwelijke van de hele oorlog vond. Hij schijnt ook concentratiekampen bevrijd te hebben. Bedenk maar dat die bevrijders net een dorp of stad bevrijdde en vrouwen van hun eigen leeftijd van kleding en haar ontdaan hoorde schreeuwen. De mensen die dit deden hoorden harder gestraft te worden dan die meiden en vrouwen.
3. Ik denk dat ik me hier nog te weinig bij voor kan stellen, maar mijn familie komt uit Rotterdam ijn oma heeft honger gehad van de weinige dingen die ik weet, weet ik dat ze hoopte op aardappels toen het voedsel van Operatie Manna kwam. Ik denk dus aan eten.
4. Gewone soldaten kozen niet voor de oorlog, ze moesten. Ik weet vrij zeker dan de gewone soldaat blij was dat het voorbij was. Dat ze blij waren dat ze het overleefden.
5. Ik zou de bevrijding op 11 juni willen vieren, toen was Schiermonnikoog als laatste pas bevrijd. Voor die tijd stierven er nog mensen, warend e nazi’s nog niet weg en was de laatste strijd nog niet gestreden. Zelf vier ik de mijne op 18 september. Tijdens de covidjaren merkte ik hoe erg ik de optocht naar Eindhoven miste. De vele wagens en bekenden en vooral ook de enorme rijen mensen langs de kant. ik heb zoveel niet met de bevrijdingsfeesten zoals vandaag, harde muziek vind ik niet perse feestelijk. Ik vind het onderhand ook wel tijd worden dan onze nationale Bevrijdingsdag een vrije dag is elk jaar.
1. Ik denk dat het nooit goed is om voor eigen rechter te spelen, maar de frustratie en kwaadheid is natuurlijk begrijpelijk. Helaas is veel emotie gebaseerd op gebekkige informatie en aannames. Ik denk dat straffen een taak van de overheid is en zou moeten gebeuren na onderzoek, helaas werkt het in de praktijk niet zo.
2. Nee. Het is altijd verkeerd om een groep als 1 te beschouwen. Niet alle meiden hadden dezelfde motivatie, niet alle duitse soldaten waren vrijwillig in dienst. Er waren natuurlijk personen bij die wél misbruik maakten van de situatie of wreed waren, maar dat kan nooit de reden zijn om iedereen over dezelfde kam te scheren. Ook hier zou onderzoek en bewijs belangrijk moeten zijn. Werden meiden die gedwongen werden ook hetzelfde behandeld? Verkrachting is een bekende oorlogstaktiek.
3. Ik denk dat ik vooral interne rust zou missen, als je steeds moet opletten met wat je doet zegt en hoort heb je nooit rust. Na de bevrijding denk dat er eerst een ontlading komt, waarschijnlijk wil je zingen, schreeuwen en lachen. Daarna zou ik bekenden op gaan zoeken.
4. Ik denk dat iedereen zijn eigen gevoelens had. Waarschijnlijk waren de meesten opgelucht, of je nu wint of verliest (bijna) niemand vind een oorlog leuk. Ze waren echter niet veilig en ook niet thuis, dus angst, onzekerheid en frustratie zullen ook wel aanwezig zijn geweest. Waarschijnlijk hebben zij ook mensen om zich heen verloren, dus als het vechten stopt is er ook ruimte voor verdriet.
5. Ik kom uit Limburg en vorig jaar heeft de lokale krant een serie gemaakt over het verloop van de bevrijding in de provincie, het was interessant om te zien hoe de winter van ’44/’45 voor vertraging zorgde en de maas af en toe een grote hindernis was. De datum maakt me niet zo veel uit, ik denk dat het vooral belangrijk is dat we allemaal vrij hebben en de kans krijgen om te vieren. Ik heb al jaren geen vrij op 5 mei omdat dat zo in mijn cao geregeld is.
Voor mij is herdenken belangrijker dan vieren. Ik heb gisteren in een vol café samen 2 minuten stilte gehouden en vervolgens met vrienden een pubquiz gespeeld. Dit was voor mij precies waar het om draait; stil staan én zijn en vervolgens samen met mensen die je dierbaar zijn genieten van de tijd die je hebt.
Dat zijn pittige vraagstukken. Ik merk dat ik erg voorzichtig ben met antwoorden, omdat ik eigenlijk vind dat het niet aan mij is om te kunnen oordelen.
Tja… zoiets als dit heb ik vaak gedaan met kinderen. Je zei al dat het ook voor kinderen bedoeld is. Dat vind ik belangrijk en nuttig. Maar voor kinderen is het echt geschiedenis. Voor mij ook, maar anders. Het was en is nog heel dichtbij. Ik kan zo’n vraag wel beantwoorden natuurlijk maar vind dat totaal zinloos. Ik wéét niet hoe ik zou reageren in vergelijkbare omstandigheden en zal dat ook nooit weten hoe lang ik er ook over denk